2019-02-18
Poczucie winy jest jednym z tematów, na którym skupiamy się podczas z pracy z rodziną dziecka dotkniętego mutyzmem wybiórczym. Dowiedziawszy się, że jego milczenie jest objawem poważnego zaburzenia lękowego, zazwyczaj zarówno sami rodzice, jak i dalsza rodzina, dość intensywnie zastanawiają się nad przyczynami tego, że dziecko przeżywa tak silny lęk.
Rodzice próbują odnaleźć w przeszłości pierwsze symptomy tego zaburzenia, sięgając pamięcią wiele lat, a nawet pokoleń wstecz. Wówczas okazuje się, że któreś z rodziców także zmagało się z trudnościami o takim samym charakterze, ale być może o mniejszym stopniu nasilenia. Niekiedy na myśl przychodzą członkowie dalszej rodziny, którzy także mogli zachowywać się w sposób charakterystyczny dla zaburzenia o tym samym, lękowym podłożu.
Mutyzm wybiórczy to bowiem zaburzenie, którego ślady często odnajdujemy w historii rodziny. Oznacza to, że czynnik genetyczny może mieć istotne znaczenie, gdy rozpatrujemy jego przyczyny. Dziecko rodzi się z pewną predyspozycją do trudności natury lękowej, jednak często dopiero sytuacja trudna ujawnia objaw w postaci wybiórczego milczenia.
Przybliżając rodzicom mechanizm ujawniania się mutyzmu wybiórczego, warto uwiadamiać, że wpływ rodziców na przewidywanie, a tym bardziej zapobieganie wystąpieniu tego zaburzenia jest niewielki. Często rodzice wskazują na szereg czynników, wskutek których dziecko „zachorowało” na mutyzm wybiórczy: zbyt wczesne pójście do przedszkola, poświęcanie mu zbyt dużej lub zbyt małej uwagi, itp. Podczas konsultacji z rodzicami uświadamiamy im, że żaden z tych czynników najprawdopodobniej nie wywołał mutyzmu wybiórczego. Raczej stało się tak, że dziecko urodziło się z pewnymi predyspozycjami do wystąpienia zaburzenia, a wydawałoby się nam niezagrażające doświadczenie ujawniło objaw m. in. w postaci milczenia (mutyzm wybiórczy ma też wiele innych objawów: jedzenie w towarzystwie innych osób, korzystanie z toalety poza domem itp.). Wszak nie wszystkie dzieci np. posyłane do żłobka tuż po ukończeniu 1. roku życia, czy będące pod zmianową opieką wielu osób, cierpią na mutyzm wybiórczy. Dopiero te doświadczenia zestawione z posiadaną od początku życia predyspozycją psychiczną skutkują zaburzeniem.
Poczucie winy towarzyszy większości rodziców zgłaszających się na konsultacje z powodu wybiórczego milczenia dziecka. Zadają sobie wówczas pytania: Co zrobiłam/em nie tak?, Jak mogła/em do tego dopuścić?, Dlaczego nie jestem w stanie do niej/niego dotrzeć?. Niezwykle ważne jest, by rodzice nie byli obciążeni poczuciem winy za zaburzenie, na które cierpi dziecko. Obwinianie siebie może odwracać uwagę rodziców od nadrzędnego celu w postaci przeprowadzenia diagnozy i wdrożenia oddziaływań mających na celu pokonanie mutyzmu wybiórczego. Refleksja nad przeszłością jest nieodzownym elementem terapii, jednak równie ważne jest jak najszybsze rozpoczęcie terapii oraz wdrażanie interwencji terapeutycznych w codziennym środowisku dziecka (w domu, przedszkolu, szkole).
Niniejszy artykuł jest chroniony prawami autorskimi przez Poradnię Terapii Mutyzmu „Mówię!”. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Tagi: